Dzieci w wieku przedszkolnym
Okres przedszkolny jest to czas poznawania możliwości własnego ciała, doskonalenia wcześniej nabytych umiejętności, takich jak chodzenie, rzucanie, skakanie, łapanie piłki. Dziecko powoli zaczyna nabywać większą precyzję w wykonywaniu poszczególnych czynności.
Poznawanie świata
W momencie, kiedy dziecko uzyska pewność, zaczyna się czas eksploracji i poznawania świata wokół siebie. Często z dużym rozmachem, niczym "mały Kolumb" wyrusza w nieznany dla niego świat, próbując zgłębiać to, co niepoznane do tej pory. Bywa, że z zapałem naukowca zadaje kolejne pytanie "Dlaczego?", "Skąd się wziąłem?". Ciekawość, która się wówczas pojawia, jest ważną podstawą w rozwoju późniejszych funkcji intelektualnych. Zadawanie pytań pokazuje również inicjatywę, jaka ma dziecko w poznawaniu świata.
Rozwój intelektualny dziecka
Ważnym osiągnięciem tego okresu, jest rozwój pamięci, dziecko zaczyna być w stanie gromadzić coraz więcej informacji i sięgać po nie w dowolnym momencie.
Rozwój pamięci w owym czasie przebiega w bardzo specyficzny sposób, tzn. dziecko nie tworzy logicznego wytłumaczenia tylko porównuje zapamiętywane obrazy. Wytłumaczenie różnych zjawisk w tym wieku polega na przeniesieniu własnych cech na te zjawiska. Stąd dziecko nierzadko ma poczucie, że rzeczy wokół niego są ożywione, posiadają cechy takie jak ono samo, np. zdolność do ruchu. Dodatkowo bywa, że dzieci mają poczucie, że niektóre szczególnie niedostępne im przedmioty posiadają magiczną moc. Punktem odniesienia dla dziecka w rozumieniu świata w tym okresie jest ono samo i to, co sie z nim dzieje.
Przedszkole
Jest to również czas kiedy dziecko zaczyna uczęszczać do przedszkola, w związku z tym często musi się rozstać ze znanym mu światem, ustalonym rytmem, mamą, tatą, babcią, bądź nianią, która się nim opiekowała. Niektóre dzieci bardzo szybko aklimatyzują się do życia przedszkolnego, natomiast u części może występować niechęć i trudność w zaakceptowaniu tego stanu rzeczy, co może powodować lęk przed przedszkolem, niechęć do chodzenia do przedszkola - tzw. lęk separacyjny.
Zabawa w wieku przedszkolnym
Wiek przedszkolny to przede wszystkim czas zabawy, spontaniczności oraz dążenia do przyjemności. Jednym z ulubionych tematów zabaw w tym czasie jest zabawa w dom. Rozwojowi pamięci towarzyszy zapamiętywanie sympatii i antypatii. Zabawa daje dziecku szanse na tworzenie sytuacji „na niby”, możliwość realizowania własnych pragnień i lęków, co w konsekwencji daje szanse na poradzenie sobie z nimi.
W trakcie zabawy można wyraźnie zaobserwować jak wiele sytuacji koncentruje się na rywalizacji, obstawaniu przy swoim. Dużo przyjemności dziecko czerpie wówczas z zdobywania. Pojawia się również uczucie zazdrości, że inni mają coś lepszego, co powoduje rywalizację.
Nowe zasady przedszkolne
Przedszkole otwiera przed dzieckiem konieczność odnajdywania się w grupie rówieśniczej, dostosowywania się do zasad, co jednym dzieciom przychodzi łatwiej a innym trudniej. Dążenie do przyjemności, szybkiej gratyfikacji, które jest naturalne w tym wieku, może powodować np. wybuchy złości, trudność w odnalezieniu się wśród rówieśników i niechęć w przyjęciu proponowanych zasad.
Konflikty wewnętrzne dziecka
Według Erika Eriksona jest to właśnie okres. kiedy głównym konfliktem rozwojowym jest inicjatywa a poczucie winy. Konflikt ten koncentruje się na możliwości satysfakcjonującego doświadczania przez dziecko własnych prób realizowania swoich potrzeb i pragnień przy jednoczesnej akceptacji otoczenia. Daje mu szansę na stworzenie przekonania, że jego działania nie muszą wiązać się z paraliżującym lękiem i groźbą kary ze strony otoczenia, co pozwala sądzić, że będzie ono gotowe do wytrwałego dążenia do realizowania własnych celów i konsekwentnego działania.
Niepokojące sygnały, które wymagają konsultacji z specjalistą:
- lęk przed chodzeniem do przedszkola, niechęć w rozstawaniu się z rodzicem lub rodzicami
- różnego rodzaju lęki utrzymujące się przez dłuższy czas
- niechęć do samodzielnego spania, kłopoty z zasypianiem
- problemy psychosomatyczne, np. bóle brzucha na tle emocjonalnym
- nieumiejętność dostosowania się do zasad panujących w grupie rówieśniczej, uciążliwe łamanie zasad
- trudności w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami
- nieumiejętność radzenia sobie z emocjami – wybuchy złości, gryzienie itp.
- moczenie nocne i zanieczyszczanie się
